Gurbet Artık Bir Ev

Özet

Film, 1980’lerde Berlin’deki ayrımcı kentsel politikaların Türkiyeli “misafir işçi”ler üzerindeki etkilerine bakıyor. Filmin çıkış noktasını, savaş sonrası 1984-87 yılları arasında Kreuzberg semtinde uygulanan kentsel yenileme projesi IBA (International Bau Austellung) oluşturuyor. IBA için çalışan mimar Heide Moldenhauer’un Kreuzberg’te çektiği fotoğrafların yanı sıra farklı arşiv malzemeleri filmin temelini oluşturuyor. Çekildikten yaklaşık 40 yıl sonra, fotoğraflardaki insanlarla röportaj yapan yönetmen Pınar Öğrenci, kadın göçmenlerin deneyim ve dayanışma hikâyeleri üzerinden Kreuzberg’in saklı tarihini sergiliyor. Adını şair ve oyuncu Aras Ören’in Gurbet Değil Artık adlı şiir kitabından alan film, bu yılki Dokumentarist Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü kazandı.

Konu

Mimar ve enstalasyon sanatçısı Pınar Öğrenci’nin ilk filmi Gurbet Artık Bir Ev (2021), 1984-1987 yılları arasında Kreuzberg semtinde uygulanan kentsel yenileme projesi IBA (International Bau Austellung) üzerinden çatısını kuruyor. IBA için çalışan mimar Heide Moldenhauer’un Kreuzberg’te çektiği fotoğrafların yanı sıra farklı arşiv malzemeleri filmin temelini oluşturuyor. Öğrenci, öncelikle bu fotoğraflardaki kişileri bularak başlıyor her şeye. Sonrasında ise bu fotoğraf arşivi ve anlatımlar üzerinden filmini işliyor. Böylece bugüne kadar Almanya’ya “misafir işçi” olarak göç eden Türkiyeli gurbetçilerin hayatına bambaşka bir perspektiften bakmayı başarıyor: Seksenli yıllarda adeta terk edilmiş, savaşın tüm izlerini üzerinde taşıyan, duvarın hemen dibindeki Kreuzberg’de yaşamaya mahkûm edilmiş gurbetçilerin mekân ile yaşadıkları sıkıntıları çeşitli fotoğraf ve anlatımlar üzerinden aktarıyor.

Gurbet Artık Bir Ev, ırkçılığın sadece mekân üzerinden bile ne kadar yıkıcı bir hâl alabileceğine ayna tutuyor. Dokumentarist Film Festivali’nde Jüri Özel ödülünün sahibi olan Gurbet Artık Bir Ev; arşiv dokümanları, günümüzde yapılan ses kayıtları, Esra Akcan ve birçok kişinin kaleme aldığı edebi eserlerden meydana gelen eşsiz bir belgesel.